Από την εισήγηση της Ομότιμης Καθηγήτριας Αστικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΑΠΘ, κας Θεoφανούς Παπαζήση, δανείζομαι για την εισαγωγή μου το κάτωθι γλαφυρό αληθινό περιστατικό:
Κάποτε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, δύο γονείς κατέφυγαν στο Δικαστήριο για τη ρύθμιση της επιμέλειας του μικρού τους γιου. Όταν στάθηκαν μπροστά στο δικαστή, εκείνος τους κοίταξε και ρώτησε καθέναν ξεχωριστά, αν αγαπά το παιδί του. Η απάντηση και των δύο, αυτόματη, αυτονόητη.
Σχεδόν προσβεβλημένοι, και οι δύο γονείς διαβεβαίωσαν τον αυστηρό Δικαστή, ότι λατρεύουν το σπλάχνο τους και πως θα έκαναν τα πάντα για το καλό του.
Τότε ο Δικαστής τους αποκρίθηκε:«Ε λοιπόν, ξέρετε κάτι; Εγώ το παιδί σας δεν το αγαπώ! Και πώς θα μπορούσα άραγε να το αγαπώ; Δεν το ξέρω καν, πρώτη μου φορά το βλέπω σήμερα μπροστά μου. Κι όμως! Ήρθατε σε μένα για να αποφασίσω τι θα κάνετε με το ίδιο σας το παιδί!»Οι γονείς σάστισαν. Ο δικαστής συνέχισε να τους κοιτάζει.
Η υπόθεση λύθηκε με Διαμεσολάβηση...
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ;
Η οικογενειακή διαμεσολάβηση είναι ο διαδεδομένος πλέον στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ τρόπος εξωδικαστικής επίλυσης οικογενειακών διαφορών, μέσω του οποίου προσφέρεται η δυνατότητα στα μέρη να καταλήξουν σε μία κοινά αποδεκτή και βιώσιμη συμφωνία σχετικά με την μεταξύ τους διαφορά. Ζευγάρια με ή χωρίς παιδιά που επιθυμούν την διακοπή της συμβίωσής τους υπό την ίδια στέγη έχουν πλέον την δυνατότητα να προσφύγουν στην διαμεσολάβηση και να λύσουν με ήρεμο και πολιτισμένο τρόπο θέματα διατροφής, επικοινωνίας γονέων και τέκνων, γονικής μέριμνας, καθώς και περιουσιακά.Επίσης στον θεσμό της οικογενειακής διαμεσολάβησης είναι δυνατόν να προσφύγουν και μέλη οικογένειας που λόγω της φύσης της (οικογενειακής) σχέσης τους κρίνουν ή διαφαίνεται ότι είναι δύσκολο να επιλύσουν θέματα που άπτονται και αστικής ή εμπορικής διαφοράς.
Η ανάγκη για αναζήτηση άλλων εναλλακτικών μεθόδων εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών κατέστη πλέον αναπόφευκτη στην νέα εποχή, δεδομένης της ταχύτητας, την οποία σήμερα τα πάντα απαιτούν. Ταχύτητα όμως που δυστυχώς δεν σου επιτρέπει να επενδύσεις στις ανθρώπινες σχέσεις, διότι για να επενδύσεις σε αυτές πρέπει να έχεις χρόνο, διάθεση και καθαρό μυαλό. Όλα γύρω μας πρέπει να γίνουν γρήγορα για να τα προλάβουμε και να πούμε στον εαυτό μας στο τέλος της ημέρας, ότι «εντάξει και σήμερα εξετέλεσα όλες μου τις υποχρεώσεις». Δεν είναι όμως έτσι. Οι ανθρώπινες σχέσεις θέλουν χρόνο, κόπο και αφοσίωση, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για ζευγάρια και οικογένειες με ένα ή περισσότερα παιδιά, διαφορετικής ηλικίας που κάθε μέλος της –όχι μόνο τα παιδιά- απαιτούν φροντίδα και αφοσίωση, δηλαδή χρόνο. Η έλλειψή του όμως αρκετές φορές, η οποία άλλοτε είναι πραγματική και άλλοτε πλασματική, μας οδηγεί σε λάθος επιλογές. Λάθος επιλογές ως προς τον «ιδανικό» σύντροφο, την διαχείρισης του χρόνου μας είτε ακόμη και σε επαγγελματικό επίπεδο.
Με την πίεση και ανασφάλεια λοιπόν που νιώθουμε όλοι καθημερινά πως θα μπορούσαν να μην κλονίζονταν οι ανθρώπινες σχέσεις και δη οι οικογενειακές. Είναι όμως ο ιδανικός τρόπος για να λυθούν διαφωνίες μεταξύ συζύγων που αφορούν στις μεταξύ τους σχέσεις, πιθανώς σε περιουσιακά ζητήματα που τους απασχολούν, κυρίως όμως στην διατροφή των παιδιών τους και στην επικοινωνία μαζί τους να απευθυνόμαστε στα δικαστήρια και να αποφασίζει για την τύχη την δική μας και των παιδιών μας ένας δικαστής απρόσωπα; Μπορεί πραγματικά να έχουμε αναθέσει την υπόθεσή μας σε άξιο συνάδελφο δικηγόρο που πραγματικά να εξασφαλίσει στον/στην σύζυγο μεγάλη διατροφή, ιδανική κατά τον ένα επικοινωνία με το ή τα παιδιά του αλλά ποια δικαστική διαμάχη (αναπόφευκτη είναι η λέξη) θα του εξασφαλίσει γαλήνη και ποιοτικές σχέσεις με τα παιδιά του και γιατί όχι (ενδεχομένως μετά από κάποιο χρονικό διάστημα) και με τον άνθρωπο που είναι ο πατέρας ή η μητέρα των παιδιών του
Για τον λόγο αυτό οι μεταξύ των συζύγων σχέσεις αποτελούν τυπικό παράδειγμα σχέσεων επιδεκτικών διαμεσολάβησης. Χαρακτηριστικό είναι, ότι ο νομοθέτης του Ν 1329/1983 δεν προέκρινε την επίλυση των διαφωνιών των συζύγων από το δικαστήριο, με το σκεπτικό ότι, αν ο γάμος σε κρίση έχει μία πιθανότητα να την ξεπεράσει, αυτή δεν είναι σίγουρα η επίλυση της διαφοράς από το δικαστήριο.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ;
Στις μέρες μας είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο η δημιουργία οικογένειας από γονείς με διαφορετική εθνικότητα. Δυστυχώς όμως τέτοιες οικογένειες με πολυπολιτισμική βάση δεν έχουν διάρκεια, διακόπτουν την κοινή τους πορεία με αποτέλεσμα κάθε μέρος από το ζευγάρι να επιστρέψει στο αρχικό μέρος κατοικίας ή διαμονής του, το οποίο συνήθως είναι το μέρος καταγωγής του.
Η αλλαγή αυτή έχει σαν συνέπεια, είτε την παράνομη μετακίνηση του τέκνου, όταν για παράδειγμα ο ένας γονέας χωρίς να ενημερώσει τον άλλο μετακινεί το τέκνο στην χώρα καταγωγής του για λόγους διαβίωσης, οικονομικούς ή επαγγελματικούς, είτε την παράνομη κατακράτησή του, όταν το τέκνο έχει επισκεφθεί τον άλλο γονέα αλλά ο τελευταίος δεν επιτρέπει να γυρίσει σε αυτόν που το παρέδωσε. Αμφότερες οι περιπτώσεις αυτές αποτελούν το μείζον ζήτημα που χρήζει άμεσης επίλυσης εκτός από τα συνήθη, όπως η άσκηση της γονικής μέριμνας, η επικοινωνία γονέων και τέκνων, η διαμονή τους ή ακόμη και τα περιουσιακά ζητήματα των γονέων.
Κατά συνέπεια όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό οι δικαστικές διαμάχες, στις οποίες σε τέτοιες περιπτώσεις εμπλέκονται οι γονείς αλλά και τα παιδιά, λειτουργούν εις βάρος κυρίως των παιδιών λόγω της ψυχολογικής πίεσης που βιώνουν, με αποτέλεσμα η διαμεσολάβηση να διαφαίνεται ως ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος επίλυσης σχετικών καταστάσεων.
